Endüstri 4.0 Nedir? Özellikle son zamanlarda büyük devletler tarafından dikkat çeken bir uygulamadır. Henüz hayata geçmemiş olan ancak geleceğe dair ciddi yatırımların yapıldığı noktayı temsil eder. Kısaca bir plan ve proje olarak değerlendirilebilir. Geliştiği takdirde kurulacak otomasyonlar ile özellikle bilişim ve üretim merkezlerinde zamandan ve maddiyattan kâr elde etmek hedeflenir.
Almanya tarafından geçtiğimiz dönemlerde ilk defa dile getirilen bu sistem bir bilişim sistemidir. Çin’in dünya üzerinde hüküm sürdüğü ekonomisini baskılamak ve üretimi hızlandırmak amacıyla geliştirilmiştir. Sistem üzerinde neredeyse insan eli olmadan üretim, planlama ve iletişim kurulur. Yapay zeka teknolojisinin burada etkisi büyüktür.
Bazı kaynaklarda 4. Sanayi devrimi olarak adlandırılan Endüstri 4.0 bir Alman Projesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Endüstri 4.0 ilk olarak Almanya’da düzenlenen bir teknoloji fuarında dünya gündemine girmiştir. Genel olarak 4. Sanayi Devrimi olarak tanımlanmaktadır. Endüstri 4.0 esas olarak bir hedeftir. Bilişim teknolojileri ile tüm yaşamsal organları bir araya getirmeyi amaçlayan bir hedeftir.
20 yıl içinde tamamlanması beklenen ve uygulanması hedeflenen endüstri 4.0 ile birlikte üretim ve tüketim yeniden şekillenecek. Bunun yanında zengin ve fakir ülkeler dağılımı yeniden şekillenerek daha fazla uçurum oluşmasına neden olacak.
Endüstri 4.0 Nedir Neleri İçerir?
Bilişim teknolojisi olan endüstri 4.0, üç farklı aşamadan oluşur. Her bir bölüm kendi içerisinde farklı amaçlara sahiptir. Bahsedilen amaçların her birinin gerçekleşmesi ancak hedefe ulaştıracaktır. Aksi takdirde hayata geçmesi planlanan bu proje yarım kalacaktır. Her aşama birbirini destekler ve öteye taşır.
Endüstri 4.0 nedir sorusunun en basit cevabı şudur. Bir sistemin üç ayak üzerine kurulması ve sistemin genel bir nitelendirmesidir. Sistemin üç ayağı ise şunladır ;
- Nesnelerin İnterneti
- Hizmetlerin İnterneti
- Siber ve Fiziksel Sistemlerdir.
Nesnelerin Hizmetleri
Nesne olarak bahsedilen bir makine, üretim alanı olabilmektedir. Bu nesnelerin bir insan müdahalesi olmaksızın birbiri ile iletişime geçmesi hedeflenir. İletişim sayesinde amaca uygun hareket edilir. Aynı zamanda zamandan tasarruf da sağlanarak ekstra bir avantaj elde edilecektir. Hem karar alma hem de bu kararı uygulaması çok daha kısa sürede olacağından ciddi bir reaksiyon alınabilir. Makinelerin kablosuz bir şekilde birbiri ile iletişim kurmasını tanımlar. Bu makinelerin her birinin farklı bir iletişim adresi bulunmaktadır. Bununla beraber karar alma süreçleri de oldukça hızlıdır. Bunun yanında verileri anından tüm birimlere iletirler.
Hizmetlerin İnterneti
Ortaya çıkacak yeni hizmet alanlarını ifade eder. Eposta hizmetleri ile birlikte bulut gibi sistemler bu alana girmektedir. Çalışılacak hizmetin belirlenmesi ve buna bağlı olarak hareket edilmesini sağlayan aşamadır. Üretim makinelerinin saptanması ve kararında etkili rol oynar. İnternet üzerinden sağlanması ile herkese açık hale gelecektir. Genel hizmet ve yazılımların bir araya geldiği noktadır. Bulut sistemi ya da e-postalar olarak düşünülebilir.
Siber ve Fiziksel Sistemler
Sanal dünyanın kopyası niteliğinde olan ve kendi iradesi olan sistemlerin genel adıdır. Gerçek dünya ile benzer ancak aynı zamanda bağımsız olan kopya bir dünyadır. Üretim makineleri kendi sanal dünyaları sayesinde üretime hız verir. Bu dünyaya bağlı olarak sensörleri ile birlikte hızlı bir hizmet sunma amacı içerisindedir.
Endüstri 4.0 Sektörel Etkileri
Kurulacak olan Endüstri 4.0 ile neredeyse her sektör belirli bir miktarda etkilenecektir. Her şeyden önce üretim alanında ciddi bir etkilenme söz konusu olur. Üretilen madde ne olursa olsun insan eli değmeden kısa sürede parçaların bir araya gelmesi sağlanabilir. Diğer taraftan siber ve internet ortamında müdahaleler yapay zekalar tarafından yapılarak yönlendirilebilir.
İnsanın aktif olduğu tüm alanlarda bu etkisinin azalması beraberinde daha hızlı reaksiyon almak hedeflenir. Sadece üretim olarak düşünülmemeli. Kar amacı gütmeyen ancak insan yaşamını kolaylaştıran, düzene sokan noktalarda da endüstri 4.0’ın etkileri görülecektir.
Endüstri 4.0’ın Zorlukları ve Fırsatları
Şüphesiz endüstri 4.0 zorlukları arasında öncelikle sistemin oturtulması bulunur. Ciddi anlamda ARGE çalışmaları ve maddi anlamda yatırım gerekir. Beraberinde en çok zorlayan noktalardan birisi de insanlara olan etkisidir. İnsanın etkisi giderek düşeceği için geleneksel ve kültürel mesleklerde azalma meydana gelir. Sadece robot ve yazılımların aktif olduğu bir dünya mümkün kılınır.
Endüstri 4.0 Kullanım Alanları Nelerdir?
Farklı noktalarda endüstri 4.0 kullanılması hedeflenmektedir. Başlıca kullanım alanlarında tahmin edeceğiniz üzere bilişim teknolojileri yer alır. Bilgisayar ve yazılım üzerinden geliştirilmesi, yönlendirmeleri yapacak cihazlar olması burada etkilidir. Diğer taraftan siber güvenlik alanında hızlı reaksiyon almak adına tercih edilir. Son olarak yeni dönemdeki yazılım ve genel donanım noktalarında yerini alır.
Endüstri 4.0 Örnekleri Nelerdir?
Çok yaygınlaşmış olmasa da endüstri 4.0 uygulamasının ufak ufak örneklerine denk gelebilmeniz mümkündür. Bu gelişmeler gelecek hakkında bilgi edinmeyi de sağlamaktadır. En çok karşılaşılan örnekler ise şu şekildedir:
- Akıllı fabrikalar (İnsan gerekmeksizin robotlarla üretim yapılması)
- Bulut sistemleri
- Üç boyutlu yazıcılar
- Akıllı robotlar.
Endüstri Alanında Etkileri
Teknolojik gelişmeler ilk olarak endüstri alanında kendini göstermektedir. Her yeni teknoloji doğrudan üretim alanına girmektedir. Bu noktada Endüstri 4.0 ilkeleri nedir buna bakmak gerekmektedir.
- Karşılıklı Çalışabilirlik: Robotlar ve insanlar arasındaki etkileşimi ifade etmektedir.
- Sanallaştırma: insan ile makineler arasında olan ve fiziki olmayan bağlantı.
- Özerk Yönetim: makinelerin kendi başlarına üretim ve diğer alanlarda karar alabilmesidir.
- Gerçek Zamanlı Yeteneği: üretim verilere dayanan bir durumdur. Bu verilere göre hareket edilir.
- Hizmet Oryantasyonu: Robotların istedikleri anda herkese ulaşabilmesi anlamına gelir.
- Modülerlik: yeni bir fabrika sürecinde değişikliklerin kolay olması anlamına gelmektedir. Günümüzde bu işlem fabrikanın ya da makinelerin topyekun değişmesi anlamına gelmektedir.
Endüstri 4.0’ın Avantajları
- Sistemler çok daha hızlı üretim yapacak.
- Kısa sürede sistemler üzerinde var olan aksaklık ve arızalar giderilebilecek.
- Kaliteli üretim gerçekleşecek.
- Maliyet oranları düşecek.
- Büyük fabrikaların yerini küçük aletler alacak.
Bunlar Endüstri 4.0 avantajları olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bunun yanında çeşitli zararları da bulunmaktadır. Bunlar ise şu şekilde sıralanabilir.
- İşsizlik artacak.
- Kişilerin evleri ve iş yerleri kolaylıkla gözlenebilecek.
- Gelişmiş ülkeler ile geri kalmış ülkeler arasında ki fark daha da artacak.
- Zengin ile fakir arasındaki fark daha fazla açılacak.
- Farkın açılması ile yoksulluk ve açlık hemen herkesi etkileyecek.
Bu tür zararlarının davar olması ve zenginlerin şu anki durumda işlerini yapabiliyor olması Endüstri 4.0’ın gerçekleşmesini geciktirmektedir.
Genel itibari ile kurulması halinde endüstri 4.0 avantajları arasında şunlar yer alacaktır:
Zaman ve mekandan bağımsız hareket edebilme. |
Zaman tasarrufu sağlama. |
Olası üretim hatalarını minimuma indirme, yok etme. |
Maddi ve manevi anlamda kazanç sağlama. |
İnsanların alan içerisindeki sorumluluğunu azaltma. |
Seri üretimin yanı sıra yüksek kaliteyi yakalama. |