Key Performance Indicator kısaca KPI olarak adlandırılır. Türkçeye ‘temel performans göstergesi’ olarak çevrilmektedir. Özellikle insan kaynakları alanına girse de çalışma ve bir amacın olduğu her yerde kullanılmaktadır. Farkında olmadan geçmişten günümüze kullanılıyor olsa da özellikle bu kısaltmasıyla son zamanlarda yaygınlaşmaya başlamıştır.
Her çalışma alanı kendi içerisinde kişisel ya da firma bazında bir hedefe sahiptir. Bu hedeflerin gerçekleşme olasılığı, hızı ve motivasyonu bazı etmenlere bağlıdır. Bahsedilen etmenleri ve sonuçları ölçmek adına performans kontrolü yapılması gerekir. Anahtar performans göstergeleri de tam olarak burada devreye girerek katkı sunmaktadır.
KPI Nedir? son zamanlarda iş hayatımızda olsun, internette olsun sıkça karşımıza çıkan kavramlardan birisidir. Key performance indicator açılımına sahiptir ve anahtar performans göstergesi anlamına da gelmektedir. Bireysel de olsa kurumsal da olsa planlama yapmak, ulaşmak istediğiniz hedeflere çok daha doğru ve hızlı bir şekilde erişebilmenin püf noktasıdır. KPI’de bu hedefinize ulaşma yolunda gösterdiğiniz performansın gidişatını, ölçümünü göstermektedir. Bu performans değerlendirme süreci de hedeflerinizde olası sapmaların önüne geçen, başarılı bir ilerleyişte yardımcı faktördür.
KPI için olmazsa olmaz hedefin gerçekçiliğidir. Gerçeklikten uzak, hayali bir hedefin belirlenmesi beraberinde hüsran getirecektir. Böylece belirlenen hedefe ulaşmak yerine motivasyon bozukluğu oluşur. Ölçülebilir ve gerçekçi bir KPI süreci tamamlandığında firma, marka ya da birey motivasyon kaynağını da elde etmiş olacaktır. Bu yüzden de KPI sürecine girmeden önce amacın ve hedefin gerçekçiliğinin önemi büyüktür. Peki, örneklerle KPI nedir? konusunu hep beraber inceleyelim.
KPI Nedir, Nasıl Hesaplanır?
KPI; bireylerin, projelerin, firmaların ya da markaların stratejik bir hedef oluşturması ve bu hedef doğrultusunda gösterdikleri performansı ölçmenin bir yoludur. Doğru bir şekilde gerçekleştirilecek KPI, istenilen başarıda olup olmadığınızı, performansınızın gidişatı hakkında bilgi alabilmenizi sağlar.
KPI ile başarılı bir süreç geçirilmesi isteniyorsa ilk olarak doğru bir şekilde amaç belirlenmelidir. Marka ya da bireysel hedef para mı ya da belirli bir satış mı? Bu sorunun cevaplanmasının ardından hedefler çok daha netleşecektir.
Yapılacak KPI çeşidine göre farklı hesaplama şekilleri bulunmaktadır. Proje süresine olan uyum oranı hesaplanacaksa proje süresi uyum oranı = zamanında biten proje sayısı / toplam proje sayısı
Yapılan üretimlerdeki verimlilik gözden geçirilecekse verimlilik = üretim adedi / adam * saat * 100 hesaplamasından faydalanılır.
E-ticaret sitesinde ya da benzeri satış alanlarında iade oranlarını görebilmek adına ise müşteri iade oranı = iade edilen ürün sayısı / teslim edilmiş toplam ürün sayısı yapılır.
Farklı alanlarda, farklı amaçlar için değişik KPI örnekleri gösterebilmek mümkün. Bu yüzden de gerçekleştirilecek olan işin amacına göre doğru bir KPI seçimi yapmak, bizi hedefin başarılı bir şekilde tamamlandığı sürece götürecektir. Bazı KPI örneklerine göz atacak olursak;
Satış KPI Örnekleri
- Ziyaret Raporları
- Ortalama Dönüşüm Süresi
- Satış Raporları
- Tahsilat Raporları
Müşteri İlişkileri KPI Örnekleri
- Müşteri Memnuniyet Oranı
- Müşteri Şikâyet Oranı
- Müşteri Bağlılığı
Pazarlama KPI Örnekleri
- Aylık Site Trafiği
- Dönüşüm Oranı
KPI Nasıl Belirlenir?
KPI nedir araştırmalarınız sırasında bunun bir performans ölçer kısaca hedefler olduğunu görebilirsiniz. Firmalar bazında kullanılabildiği gibi internet dünyasında da son zamanlarda oldukça yaygın bir terimdir. Peki KPI’ları belirleme nasıl yapılır? Hangi durumlar neticesinde performans ölçerler saptanmaktadır?
Anahtar performans göstergeleri belirlenirken şu etmenlere dikkat edilerek ilerlenmelidir:
- Zaman Sınırlaması Olmalı: Zaman ile sınırlı olması, hedeflenen durumun elde edilip edilmeyeceği noktasında belirleyicidir. Maddi anlamda da bir hazırlığı belirlemeye yardımcı olur. Uzun ve kısa vadeli olarak belirleme yapılmalıdır.
- Açık Yönergeye Sahip Olmalı: Temel hedefler ve beraberindeki bilgiler net belirtilmelidir. Ucu açık performans göstergeleri netlik vermeyecektir. Beraberinde performans tespiti yapmak da giderek zorlaşacaktır.
- Aşamalı Olmalıdır: Hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflerin gerçekleşme sürecinin aşamalandırılması gerekir. Aşamalı olması dönem içerisinde kontrol edilmesini de sağlamaktadır.
- Gerçekçi Hedefler Olmalı: Hayal kurmak her ne kadar her zaman cazip gelse de özellikle bu alanlarda gerçekçi olunmalıdır. Gerçekçi olmayan hedefler hem çalışanın motivasyonunu düşürür hem de sürekli olumsuz sonuçların gelmesine neden olur.
- Ölçümlenebilir Olmalı: Ölçülebilir olması en temel noktalarından birisidir. Eğer sayısal ya da gözlem ile ölçülemez durumda performans göstergeleri belirlenirse anlamlandırmak zor olur. Değerlendirme yapılamadığından baştan ölü doğan bir performans belirleyici olur.
KPI Ne İşe Yarar?
Kısaca anahtar performans göstergeleri; süreç içerisinde istenen düzeyde çalışmayı, beraberinde hedeflere ulaşmayı sağlar. Hedeflere ulaşma noktasında kolaylaştırıcı etkiye sahiptir. Olumlu sonuç alma olasılığını arttırdığından çalışanlara da motivasyon verir. Dönem içerisinde oluşabilecek durumlar önceden planlandığından daha emin adımlarla ilerlemeyi de sağlayan bir unsurdur.
KPI’nın Faydası Nedir?
Temel performans göstergesi belirlemenin faydaları oldukça geniş bir alana yayılmaktadır. Bahsedilecek bu faydalar firma bazında oluşabildiği gibi kişisel katkılarıyla da öne çıkacaktır. Genel itibari ile faydalarından şu şekilde bahsedilebilmektedir:
| Olumsuz Durumlara Karşı Reaksiyon Sağlar | Dönem içerisinde hedeflere ulaşmada zorluk yaşanıyorsa bunların tespitini ve beraberinde düzeltilmesine yardımcı olur. |
| Çalışanların Motivasyonunu Arttırır | Performansların iyi yönde ilerlemesi çalışanların özellikle bu alanda olumlu etkilenmesine neden olur. |
| Kısa ve Uzun Vadeli Kontrol Sağlar | Performans göstergeleri kısa ve uzun vadede belirleneceğinden bu aşamalarda kontrolün daha net oluşmasına neden olur. |
| Firma ve Kişisel Gelişime Neden Olur | Oluşan performans iyileştirmeleri ve hedeflere erişim daha iyi konuma gelmek adına katkıda bulunur. |
| İhtiyaçların Belirlenmesi | Çalışanların ya da firmanın genel eksiğinin saptanmasında etkilidir. Eğitimler ve bazı gelişim durumlarının sağlanmasına yol açar. |
KPI Sürecine Etki Eden Faktörler Nelerdir?
Her ne kadar avantajlarından dolayı birçok firma tarafından KPI örnekleri oluşturulmaya çalışılsa da oldukça kişisel bir duruma sahiptir. Çünkü etkilendiği faktörler değişiklik gösterir. Her bir faktörden dolayı ortaya çıkan örneklemeler ve planlamalar farklılaşmaya gidilmektedir. Faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Var olunan sektör,
- Hedeflerin durumu,
- Firma kapasitesi,
- Çalışan özverisi,
- Zaman kısıtlaması,
- Maddi imkânlar.
KPI Süreçleri Nelerdir?
KPI süreçleri birden fazla aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamaların gerçekleştirilmesi etkili bir sonuç almak için oldukça önemlidir. Aşamalar firmanın çalışma prensibi ve beraberinde kişisel adımlar neticesinde farklılaşabilmektedir.
1 . Aşama: Hedeflerin Belirlenmesi
Hedefler hem kişisel hem de firma kapsamında önemlidir. Gerçekçi ve ölçülebilir hedefler belirlenerek bunlar bir kağıda dökülür. Hedefler birden fazla sayıda olabilir. Burada önemli olan belirli bir zaman da verilerek iletilmesidir.
2.Aşama: Çalışanlara Duyurulması
Hedefler ve süre kapsamı belirlenerek kağıda döküldükten sonra çalışanlara dağıtılır. Çalışanlar var olan hedefleri inceler. Üzerine düşen sorumluluk ve görevlerin bilincine varır. Varsa eksikler bunları saptayarak gerekli kişilere iletir.
3. Aşama: Eksiklerin Giderilmesi
Anahtar performans göstergeleri özellikleri eksiklerin giderilmesinde etkilidir. Çalışanın bilgi ve tecrübesi zayıfsa örneğin bunun giderilmesi adına eğitimler verilir. Eğitim kapsamında kişisel gelişim ile birlikte firmanın gelişimi sağlanır.
4 . Aşama: Kontroller ve Ölçümleme
Aşamalı kontroller yaparak performansın ne konumda olduğu hedefe ne derece yaklaşıldığı saptanır. Tek bir kere yapılmaz, dönem içerisinde birden fazla kez yapılması oldukça önemlidir. Beraberinde ölçüm yapılarak daha net sonuçlar elde edilir.
KPI’ı Etkili Kılan Nedir?
Şüphesiz KPI’lar ve hedefler arasındaki ilişki net olarak belirleyicidir. Eğer hedefler gerçekçi değilse oluşturulan performans göstergelerinin de bir önemi kalmayacaktır. Çünkü bu hedeflere ulaşmak neredeyse imkânsız olur. Beraberinde ölçülebilir hedef olmaması da performans göstergelerinden yola çıkarak bir sonuç elde etmeyi zorlaştırır. Sonuç olarak anahtar performans göstergelerini etkili kılan hedefler olacaktır.
SEO KPI’ları
SEO alanında belirli KPI örnekleri bulunmaktadır. Web site sahipleri tarafından belirlenen bu performans göstergelerine göre ilerleme sağlanır. Yalnız net bir durumdan bahsetmek zordur. Çünkü blog sitesi ile e-ticaret sitesi arasındaki fark açıkça ortaya çıkacaktır. Arama motoru KPI örnekleri şu şekilde sıralanabilir:
- Organik trafik,
- Backlink çalışmaları,
- Yeni kullanıcı deneyimleri,
- Reklam dönüşümleri ve değerleri,
- Sitenin ve genel olarak sayfanın rank durumu,
- Google’da alınan sıralama değeri,
- Sayfanın kullanıcıya sunduğu deneyim ya da yüklenme hızı.
E-ticaret Sitesi KPI Örnekleri
Mümkün mertebe e-ticaret siteleri tarafından KPI örnekleri oluşturulmak durumundadır. Ancak böyle hedefe ilerlenebilir ve hatta yeni hedefler oluşturulabilmektedir. Örnek KPI türleri şu şekildedir:
- Yeni müşterilerin katılım oranı,
- Eski müşterilerin bağlılığı,
- Sitede kullanıcının kaldığı süre,
- Yapılan alışveriş sayısı ve oranı,
- Siteden hemen ayrılma bilgileri,
- Üye olunma sayısı vs.
Diğer Sayfalar
PWA ( Progressive Web Apps ) Nedir ?
